zondag 31 januari 2010

Cyrillisch

Het is en blijft een crime bij bezoeken aan Bulgarije, Rusland, Oekraïne, etc.: het Cyrillisch alfabet. Ik doe er nog steeds minuten over om de meest eenvoudige woorden te ontcijferen. Kortom, een verfoeilijke uitvinding, vernoemd naar de Griekse missionaris Cyrillos, die met zijn broer Methodios het christendom op de Balkan trachtte te verspreiden. In de streek rond het Balkan-gebergte (het huidige Servië, Macedonië en Bulgarije oftewel Balkanrië) bleken de Slavische volkeren wel een spreektaal te hebben, maar nog nauwelijks geschreven documenten. Om het evangelie te verspreiden gebruikte Cyrillos een reeds bestaand Slavisch alfabet, dat het verspreiden van bijbelteksten op schrift mogelijk moest maken. Zijn poging om de Slavische spreektalen om te zetten in geschreven teksten d.m.v. dit Glagolitische alfabet mislukte hopeloos, maar in opdracht van de Bulgaarse keizer werd op de Literaire School van Preslav een nieuw alfabet samengesteld, dat naar Cyrillos werd vernoemd. Het is gebaseerd op het Griekse alfabet, maar kreeg door de verschillende klanken t.o.v. het Grieks ook een hele serie nieuwe lettertekens, die grotendeels uit het Glagolitische alfabet kwamen. Later werd het Cyrillisch alfabet met het orthodoxe geloof verspreid naar andere Slavische landen zoals Rusland, Witrusland en Oekraïne. Onder invloed van de Rooms-katholieke kerk werden andere Slavische talen, zoals het Sloveens, Kroatisch (nota bene identiek aan het Servisch, alleen verschillend in het gebruik van een alfabet!), Slowaaks en Pools in het Latijnse alfabet geschreven.
De alles gelijkmakende wals van de Sovjet-Unie zorgde ervoor, dat ook landen die oorspronkelijk het Cyrillisch alfabet niet gebruikten werden gedwongen om hun taal naar dat alfabet om te zetten, zoals Kazachstan en Mongolië. Dat moet voor de Kozakken en Mongolen een hele aanpassing zijn geweest. Stel je voor dat ik deze zin plotseling zou moten schrijven als: Стел же воор дат ик дезе зин плотселинг зоу мотен сцхрижвен алс!